قلعه باستانی زیویه

این قلعه به فاصله 55 کیلومتری جنوب شرق سقز و در شمال روستایی موسوم به همین نام بر بالای تپه ای طبیعی که قسمتی از راس آن سنگی است ، قرار گرفته است . این تپه قریب 40 هکتار وسعت دارد و ارتفاع آن از سطح زمینهای مجاور و از جهات مختلف بین 90 تا 110 متر میباشد . موقعیت خاص طبیعی تپه زیویه در یک چشم انداز علت اصلی و اساسی برای بنای چنین قلعه ای را مسجل و مستدل میسازد . قسمت شمالی تپه دارای شیب تندی است و قسمت جنوبی آن نیز در اغلب بخشها صخره ای و به صورت صاف است ؛ تنها جبهه های غربی و شرقی شیبی ملایم دارند . با حدود 21 تپه سنگی که در طول کاوشهای چند سال اخیر به دست آمده بنظر میرسد ورودی قلعه را در سمت شرق قرار داده اند . در دامنه جنوبی و در زیر صخره ها به ارتفاع 50 متری از زمینهای اطراف غار نسبتا محدودی وجود دارد که شاید در گذشته سازندگان و معماران قلعه توانسته باشند از درون تاسیات قلعه راهی به آن پیدا کرده اند .

در طی انجام حفاریهای هیت کاوش بخش اعظمی از بنای قلعه از زیر خاک آزاد شده و مشتمل بر پله های سنگی ، حیاطهایی با کف سنگفرش ، اطاقهای تو در تو ، تالار ستوندار و قسمتهای از حصار اصلی میباشد .

بسیاری از محققان و باستانشناسان در مورد زیویه و آثار آن اظهار نظر نموده اند و بر اساس شواهد و مدارک بدست آمده قدمت این مکان را نیمه دوم قرن هفتم قبل از میلاد دانسته اند و در این که این محل یک قلعه حکومتی بوده شکی نیست اما نکات مهم و تاریک و مجهول در مورد این اثر عظیم هنوز بسیار است .